គយគន់សម្រស់វត្តកំពង់ជ្រៃ

នោះគឺវត្តបុទុមសាគរ (Chùa Chợ) មានទីតាំងស្ថិតនៅអនុសង្កាត់លេខ៥ ទីរួមស្រុក Cầu Kè ស្រុក Cầu Kè ខេត្ត Trà Vinh។ ជាវត្តបុរាណដែលមានដាំដើមដូងខ្ទិះដំបូងបង្អស់នៅ Việt Nam។ បន្ទាប់ពីដើមដូងងាប់ គល់ដូងក៏ត្រូវបានព្រះសង្ឃបំពាក់ស្បង់ចីវរ ព្រមទាំងដាក់តាំងសម្រាប់គោរពបូជាទៀតផង។

វត្តសិរីនគរជុំ អំពូយារ (Nhu Gia) កសាងនូវឆ្នាំ១៩១១ មានទីតាំងស្ថិតនៅឃុំ Thạnh Phú ស្រុក Mỹ Xuyên ខេត្ត Sóc Trăng។ គិតមកទល់សព្វថ្ងៃ វត្តត្រូវបានឆ្លងកាត់ជាច្រើនជំនាន់ចៅអាធិការផងដែរ។ បណ្តាចៅធិការនីមួយៗសុទ្ធតែមានស្នាព្រះហស្ថក្នុងការកសាងវត្តអារាម។

វត្តសេរីពោធិដើមពោធិ៍ (chùa Lâm Dồ) ត្រូវបានកសាងក្នុងឆ្នាំ១៩៤២ មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Lâm Dồ ឃុំ Đại Ân 2 ស្រុក Trần Đề ខេត្ត Sóc Trăng។ ស្រុក Trần Đề បច្ចុប្បន្នមានវត្ត Khmer ចំនួន១៤វត្ត ក្នុងនោះវត្តសេរីពោធិដើមពោធិ៍ ត្រូវបានចាត់ទុកជាវត្តមួយដ៏លេចធ្លោ ពិព្រោះវត្តនេះមានព្រះសង្ឃគង់អាស្រ័យសិក្សាច្រើនជាងគេក្នុងចំណោមវត្តដទៃទៀតទូតាំងស្រុក ដោយមានជិត៣០អង្គ ហើយវត្តនេះដែរក៏មានបើកថ្នាក់បង្រៀនភាសា Khmer ធម្មវិន័យជារៀងរាល់ឆ្នាំ ទាក់ទាញព្រះសង្ឃ និងកូនក្មួយជនរួមជាតិចូលរួមរៀនសូត្រយ៉ាងច្រើនកុះករផងដែរ។

បច្ចុប្បន្ន ទូទាំងខេត្ត Cà Mau មានសាសនាសំខាន់ៗចំនួន៦សាសនា ដែលកំពុងដំណើរការយ៉ាងស្របច្បាប់ រួមមាន៖ ព្រះពុទ្ធសាសនា កាតូលិក ដំណឹងល្អ Cào Đài, Phật giáo Hoà Hảo, Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam ដោយមានបរិស័ទប្រមាណជាង៣៧០នាក់។ ស្ទើតែគ្រប់ភូមិភាគទូទាំងខេត្តសុទ្ធតែមានទីតាំងសម្រាប់គោរពបូជាតាមជំនឿនៃសាសនារបស់ខ្លួន ហើយរាល់ទីតាំងនីមួយៗក៏មានលក្ខណៈស្ថបត្យកម្មដាច់ដោយឡែករបស់ខ្លួនផងដែរ។

វត្តកំពង់ជ្រៃ ឬហៅវត្ត (chùa Hang) ជាវត្ត Khmerដ៏ល្បីឈ្មោះ មានទីតាំងស្ថិតនៅអនុសង្កាត់ លេខ៣ និគម Châu Thành ខេត្ត Trà Vinh។ វត្តនេះត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងឆ្នាំ១៦៣៧ និងបាន ឆ្លងកាត់ ចៅអធិការអស់ចំនួន២២ជំនាន់ហើយដែរ។ ឆ្នាំ១៩៦៨ ឆ្នាំក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ (tết Mẫu Thân) វត្តក៏ត្រូវខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដោយគ្រាប់បែកនិងគ្រាប់កាំភ្លើង។ ឆ្នាំ១៩៧៧ ព្រះចៅអធិការ Thạch Suông ដែលជាចៅអធិការជំនាន់ទី២៣ បានចលនាសាងសង់វត្តឡើងវិញ។ តាំងពីពេលនោះមក តាមរយៈការជួសជុលជាច្រើនលើកច្រើនសារ វត្តក៏មានសភាពធំទូលាយស្អាតដូចសព្វថ្ងៃនេះឯង។

វត្តសិរីគង្គា គ្រញូង (Cà Nhung) ត្រូវបានផ្តើមកសាងនូវថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៧៩០ មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Môn ខណ្ឌ Gò Quao ខេត្ត Rạch Giá (បច្ចុប្បន្ន ជាភូមិ Hoà Tạo ឃុំ Đạnh Hoà ស្រុក Gò Quao ខេត្ត Kiên Giang ចម្ងាយពីក្រុង Rạch Gía ប្រហែល៣០គីឡូម៉ែត្រ ស្ថិតក្បែរផ្លូវជាតិលេខ៨០។ ដោយបានព្រះតេជគុណ Tăng Óc ចៅអធិការវត្ត ផ្តើមកសាងដំបូងបង្អស់។ គិតមកទល់បច្ចុប្បន្ន វត្តត្រូវបានឆ្លងកាត់ព្រះចៅអធិការ៩ជំនាន់ហើយដែរ។ ចៅអធិការសព្វថ្ងៃ គឺព្រះឧបជ្ឈាយ៍ Danh Đổng ព្រះអង្គបានឡើងកាន់កាប់វត្តតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៩រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។

វត្តគីរីសុខុមថ្មី មានទីតាំងស្ថិតនៅផ្លូវជាតិលេខ៩១ ចម្ងាយពីច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរាជាតិ Tịnh Biên ប្រហែល២គីឡូម៉ែត្រ ស្ថិតនៅសង្កាត់ Xuân Phú ទីរួមស្រុក Tịnh Biên ខេត្ត An Giang។ យោងតាមឯកសារកត់ត្រាទុកមក វត្តគិរីសុខុមថ្មី ត្រូវបានផ្តើមកសាងមុននេះជាង១៤០ឆ្នាំ ជាកន្លែងសម្រាប់សកម្មភាពវប្បធម៌ ជំនឿសាសនារបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer ក្នុងតំបន់ ហើយក៏ជាកន្លែងដែលមិនគួរមើលរំលងផងដែរសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរពេលដែលបានអញ្ជើញមកទស្សនាកម្សាន្តតំបន់ព្រំដែន។

យោងតមការនិទានតៗគ្នាមកថា ដែលវត្តមាននាមជាគោកត្រែង គឺកាលដំបូងឡើយវត្តត្រូវបានកសាងនៅក្បែរស្រះមួយដ៏ធំ ដោយមានដើមត្រែងជាច្រើនដុះជុំជិត នេះក៏ជាស្រះដែលព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទក្នុងស្រុកនិយមប្រើទឹកស្រះជាប្រចាំផងដែរ។ តែរយៈកាលក្រោយមក ស្រះក៏ត្រូវរីកស្ងួត មិនអាចមានទឹកប្រើប្រាស់ដូចកាលមុនទៀត ប្រជាពុទ្ធបរិស័ទក៏និយមហៅវត្តនេះថា វត្តគោកត្រែង រហូតមកទល់សព្វថ្ងៃ។

ទោះបីជាមានក្តីជំនឿ ប្រព័ន្ធគោលលទ្ធិសាសនា និងវិន័យធម៌ខុសគ្នាក៏ដោយ តែបណ្តាអង្គការសាសនាទាំងឡាយលើភូមិសាស្ត្រក្នុងខេត្ត Cà Mau តែងមានចំ ណុកស្របគ្នាចំពោះស្មារតីជនជាតិ និងក្នុងបាវចនានៃការរស់នៅល្អជាតិ ល្អសាសនា។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយ ទើបបណ្តាសាសនាជាទូទៅបានបង្កើតកម្លាំងសាមគ្គី រួមដំណើរការជាមួយរដ្ឋអំណាចភូមិភាគអនុវត្តយ៉ាងល្អខាងវិស័យការងារសន្តិសុខសង្គម រួមចំណែកកសាងមាតុភូមិ។

An Giang ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាខេត្តដែលជនរួមជាតិខ្មែររស់នៅយូរជំនាន់ ហើយក៏ជាខេត្តមួយដែលមានវត្តខ្មែរយ៉ាងច្រើនផងដែរ (ឈរចំណាត់ថ្នាក់ទី៤ បន្ទាប់ពីខេត្ត Trà Vinh, Sóc Trăng និង Kiên Giang)។ រស់នៅប្រមូលផ្តុំច្រើនបំផុតនៅស្រុក Tri Tôn និង Tịn Biên ដែលមានទាំងអស់វត្តជិត៧០វត្ត។ វត្តនិមួយៗមិនត្រឹមតែមានសោភ័ណភាពបុរាណរៀង ៗខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាកន្លែងរក្សានូវតម្លៃវប្បធម៌ដ៏វិសេសវិសាលរបស់ជនជាតិខ្មែរណាមបូនិយាយរួម និងវត្តរាជទស្សនារាម ស្តេចទត ផងដែរ។