Trà Vinh ជាខេត្តមួយដែលគេដឹងឮថាមានវត្តអារាម Khmer ច្រើនកុះករ។ ហើយក្នុងនោះដែលលេចធ្លោជាងគេគឺវត្តស្លែង ឬហៅថាស្លែងចាស់ មានទីតាំងស្ថិតនៅឃុំ Phước Hưng ស្រុក Trà Cú វត្តនេះមានអាយុកាលជិត៤០០ឆ្នាំដែរហើយ។
ភាពអស្ចារ្យនៃព្រះវិហារវត្តស្លែង ដំបូកលាបទឹកថ្នាំព័ណ៌ទឹកក្រូចលាយជាមួយព័ណ៌ប្រាក់ដ៏ស្រស់ស្អាត។
យោងតាមការនិទាន វត្តត្រូវបានកសាងក្នុងអំឡុងសតវត្ស៍ទី១៨ ដែលកសាងនៅខឿនដ៏ខ្ពស់ ដោយសរសឈើធម្មតា ដំបូលប្រក់ស្លឹក។ ឆ្លងកាត់រយៈកាលរាប់រយឆ្នាំ វត្តក៏មានសភាពទ្រុឌទ្រោម មិនអាចឆ្លើយតបតម្រូវការសកម្មភាពជំនឿសាសនារបស់ព្រះសង្ឃនិងមាមីងពុទ្ធបរិស័ទនៅភូមិភាគបានទៀត។
ហើយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ បន្ទាប់ពីត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវយ៉ាងលម្អិតតាមក្បួនខ្នាតនៃព្រះវិហារចាស់ វិស្វករ Phạm Ngọc Thiên Ân ក៏បានរចនាប្លង់តាមលក្ខណៈបែបថ្មីដ៏ចម្លែកអស្ចារ្យដែលគ្មានវត្តណាមួយអាចប្រៀបប្រដូចបានដូចសព្វថ្ងៃនេះឯង។
បណ្តាសមិទ្ធផលខាងក្នុងព្រះវិហារវត្តស្លែងកំពុងកសាងជិតបានសម្រេច។
វត្តត្រូវបានកសាងតាមក្បូរក្បាច់រចនាបែបទំនើប វត្តស្លែងចាស់ បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់ការជួសជុលក៏មានចំណាប់អារម្មណ៍ខុសប្លែកពីវត្តដទៃទៀតដែរ រួមមានលាបថ្នាំព័ណ៌ប្រាក់រំលេចជាមួយព័ណ៌ទឹកក្រូច នេះជាព័ណ៌ទាំងពីរដែលយើងតែងនិយមបានឃើញនៅតាមបណ្តាវត្តអារាមខ្មែរទាំងឡាយ។
គួយគន់ពីលើ ព្រះវិហារមានទ្រង់ទ្រាយហាក់បីដូចជាសត្វអណ្តើកកំពុងហែលលើផ្ទៃទឹក។ ពិសេស ខឿនព្រះវិហារនូវតែរក្សាភាពដើមដដែល ដោយមានរណ្តៅសីមាទាំង៩រណ្តៅដដែល រួមទាំងគ្រឿងសក្ការៈដែលមាមីងប្រជាពុទ្ធបរិស័ទបានដាក់ចូលទៅក្នុងទាំងខណៈពេលដែលព្រះវិហារទើបផ្តើមកសាងថ្មី។ នេះចាត់ទុកជាទ្រព្យធនដ៏មហិមាសម្រាប់វត្ត ក៏ដូចជាចំណុចដ៏សំខាន់មួយនៃការបូជាកំចាត់បង់នូវរាល់គ្រោះមហន្តរាយទាំងពួងនិងក្លាយជាអាថ៌កំបាំងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ទាំងឡាយមកសិក្សាស្រាវជ្រាវ។
ទាំង៤ជ្រុងជុំវិញព្រះវិហារគឺរូបចម្លាក់សត្វស្តេចដំរីសដែលបង្កប់ដោយអត្ថន័យស្តីពីការផ្តល់មកនូវក្តីសុខក្សេមក្សាន្ត។
ចំណែកខាងស្ថាបត្យកម្មវិញ វត្តតែងរក្សាបានល្អនូវលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រពៃណីនៃពុទ្ធសាសនាគណៈមហានិកាយខ្មែរ។ ដំបូលខ្ពស់ អមដោយក្បូរក្បាច់រចនាយ៉ាងល្អប្រណិត។ ចំណុចសំខាន់របស់វត្តគឺមានរូបសម្លាក់សត្វស្តេចដំរី៤ក្បាល និងមានរូបព្រះបាទជ័យវរ័្មន័គង់ប្រថាប់លើខ្នងដំរីគ្រប់៤ជ្រុងនៃព្រះវិហារទៀតផង។ ព្រះវិហារមានសាងកាំជណ្តើរជាច្រើនកាំ ជុំវិញមានព្រះពុទ្ធបដិមាករ បង្កើតបានអាវកាសដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមទៀតផង។
នៅតាមកាំជណ្តើរព្រវិហារមានទាំងរូបចម្លាក់សត្វពស់នាគរាជដ៏ធំតែងយើងរាល់គ្នាតែងនិយមបានឃើញនៅតាមវត្តអារាម Khmer។
រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន រាល់សមិទ្ធផលនៃសំណង់សាងសង់ព្រះវិហារវត្តស្លែងចាស់កំពុងជិតបានសម្រេច។ ឆ្លងកាត់រយៈកាលជាច្រើនជំនាន់ ថ្វីត្បិតតែមិនបានរក្សានូវភាពដើមទាំងស្រុងសម្រាប់ព្រះវិហារ តែជាមួយលក្ខណៈថ្មី និងភាពចម្លែកអស្ចារ្យរបស់វត្តរួមជាមួយតម្លៃវប្បធម៌ប្រពៃណីដែលបានថែរក្សានិងអភិរក្សជាយូរលង់ណាស់មកហើយនោះ ប្រាកដជាចំណុចដ៏ចំណាប់អារម្មណ៍សម្រាប់ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជិតឆ្ងាយជាក់ជាមិនខាន៕
Hữu Nghĩa
