បច្ចុប្បន្ន អត្រាអ្នកកើតជំងឺរបេងស្រូបអត្រា១/៣នៃចំនួនមនុស្សលើពិភពលោក ប្រមាណ ៩លាននាក់កើតជំងឺរបេងបែបថ្មី និងជាង៣លាននាក់ត្រូវបានបង់ជីវិតដោយសារជំងឺរបេងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ថ្មីៗនេះ ជំងឺរបេងបានក្លាយជាហានិភ័យនៅក្នុងសហគមន៍ ដោយសារស្ថានភាពនៃការឆ្លង ក៏ដូចជាការលេចឡើងនៃប្រភេទជំងឺរបេងដែលសាំនឹងថ្នាំច្រើនប្រ ភេទ។ វិធីសាស្ត្រដ៏មានប្រសិទ្ធភាពមួយសម្រាប់ការពិនិត្យប៉ាន់ស្មានខាងជំងឺរបេងក្នុង សហគមន៍កំពុងត្រូវបានប្រើប្រាស់ការធ្វើតេស្ត Xpert MTB/RIF លទ្ធផលដែលបង្ហាញថាមានមេរោគរបេង និងមេរោគជំងឺរបេងមានភាពធន់នឹង Rifamycine (RIF) ឬអត់? ពីលទ្ធផលនេះ គ្រូពេទ្យព្យាបាលនឹងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរបេងយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងជំងឺរបេងដែលសាំនឹងថ្នាំច្រើនប្រភេទ។
ត្រួតពិនិត្យជំងឺរបេងក្នុងសហគមគឺជាបញ្ហាដែលប្រជាជនគ្រប់រូបគួរយកចិត្តទុកដាក់។
ចាប់ពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ មន្ទីរពហុព្យាបាល Cà Mau បានទទួល និងដាក់ឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការនូវប្រព័ន្ធ GeneXpert ទំនើប១០ព័ណ៌ ដែលផ្តល់ជូនដោយកម្មវិធីបង្ការនិងប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺរបេងជាតិ ព្រមទាំងមូលនិធិសកលបានឧបត្ថម្ភ។ ប្រព័ន្ធនេះអនុញ្ញាតឱ្យអនុវត្តរាល់ការធ្វើតែស Xpert MTB/RIF និង Xpert MTB/XDR ដោយជួយរកឃើញមេរោគនៃជំងឺរបេងយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងវាយតម្លៃភាពសាំថ្នាំរយៈពេលផ្តល់លទ្ធផលត្រឹមតែ២ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។
សរុប cartridge និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ទាំងអស់ដែលត្រូវបង់ខាតសុទ្ធសឹងតែបានមកពីកម្មវិធីជាអ្នកផ្តល់តាមកំណត់។ ដោយសារតែបែបនេះហើយ ទើបបណ្តាអ្នកជំងឺទាំងឡាយ ទោះបីជាមានប័ណ្ណធានារ៉ាប់រងសុខភាពឬក៏មិនមានក៏អាចធ្វើតែសដោយមិនបង់ប្រាក់ដូចគ្នានៅពេលដែលបានកំណត់ដោយគ្រូពេទ្យ។
អនុបណ្ឌិត Võ Duy Thanh ប្រធានទទួលបន្ទុកផ្នែកខាងធ្វើតែសនៃមន្ទីរពហុព្យាបាល Cà Mau បានឱ្យដឹងថា៖ "ការធ្វើតែស Xpert MTB/RIF គឺជាបច្ចេក ទេសជីវវិទ្យាម៉ូលេគុលទំនើប មានគុណសម្បត្តិលេចធ្លោជាច្រើនបើប្រៀបធៀបទៅនឹងវិធីសាស្ត្រឆ្លុះនឹងមីក្រូទស្សន៍ AFB បែបបុរាណ។ ជាមួយនឹងភាពប្រែប្រួលខ្ពស់ បច្ចេកទេសនេះអាចរកឃើញមេរោគរបេងក្នុងសំណាកគ្លីនិក ជាមួយនឹងចំនួនមេរោគទាប។ ជាពិសេស Xpert ថែមទាំងមានសមត្ថភាពអាចបញ្ជាក់បានយ៉ាងឆាប់រហ័ស ទៀតផងខាងហ្សែន Rifampicin កត្តាសំខាន់ក្នុងការជំនួយខាងសម្កល់ករណីជំងឺរបេងបានយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
ប្រការដែលសុទិដ្ឋិនិយម និងជឿនលឿនបំផុតនោះគឺប្រព័ន្ធម៉ាស៊ីន១០ព័ណ៌ថ្មីនៅមន្ទីរពហុព្យាបាល Cà Mau ក៏មានសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើតែស Xpert MTB/XDR ជួយរកឃើញភាពសាំថ្នាំជួរទី២ដូចជា៖Fluoroquinolone និងថ្នាំចាក់ប្រភេទ B (Amikacin, Kanamycin, Capreomycin)។ នេះគឺជាឧបករធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដ៏សំខាន់មួយក្នុងការគ្រប់គ្រងជំងឺរបេងដែលសម្បូរបែបខាងទប់ទល់ (MDR-TB) និងជំងឺរបេងដែលសាំនឹងថ្នាំប្រភេទ (XDR-TB) ដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាមានគ្រោះថ្នាក់ និងពិបាកក្នុងការព្យាបាលទៀតផង។ ការអនុវត្តវិធីសាស្រ្តធើ្វរោគវិនិច្ឆ័យឆាប់រហ័ស ច្បាស់លាស់ នឹងរួមចំណែកកាត់បន្ថយការឆ្លងរាតត្បាតក្នុងសហគមន៍។
ដំណាក់កាលពិនិត្យឈាមក្នុងបន្ទប់បិទជិត ធានាល្អតាមស្តង់ដាជាតិ។
ការអនុវត្តបច្ចេកវិជ្ជាទំនើបក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យខាងជំងឺរបេងគឺជាចំណែកមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងរយៈពេលដ៏វែងសម្រាប់លុបបំបាត់ជំងឺរបេង ស្របពេលនោះក៏ លើកកម្ពស់គុណភាពខាងការថែទាំសុខភាពជូនបងប្អូនប្រជាជនលើភូមិសាស្ត្រខេត្ត។ ឆ្នាំ២០២៥ មន្ទីរពេទ្យពហុវិជ្ជាខេត្ត រួមជាមួយមណ្ឌលគ្រប់គ្រងជំងឺខេត្ត មន្ទីរពេទ្យជំងឺរបេង និងជំងឺសួត សហការជាមួយមន្ទីរពេទ្យមជ្ឈិម/កម្មវិធីបង្ការនិងប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺរបេងជាតិ និងវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្រ Woolcock - Úc ផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមគម្រោង ACT5 "វាយតម្លៃប្រសិទ្ធភាព និងសុវត្ថិភាពនៃការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនិងព្យាបាលជំងឺរបេងគួបផ្សំជាមួយការអនុវត្តម្ចាស់ការរកឃើញករណីកើតជំងឺរបេងក្នុងការធ្វើឱ្យបន្ថយចុះអត្រានៃករណីកើតជំងឺរបេងក្នុងសហគមន៍”។
គោលដៅរបស់គម្រោងការគឺដើម្បីវាយតម្លៃទម្រង់សម្រាំងឡើងវិញខាងជំងឺរបេង ផ្តើមពីនោះក៏អាចដាក់ចេញបណ្តាអនុសាសន៍ស្តីពីការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យខាងជំងឺរបេង និងរួមចំណែកបង្កើនចំនួនករណីកើតជំងឺរបេងដែលបានរកឃើញ កាត់បន្ថយការឆ្លងរាតត្បាតក្នុងសហគមន៍៕
Lam Khánh
