ក្នុងដំណើរការរស់នៅតាមបែបទំនើបស៊ីវិល័យដែលកំពុងមានការផ្លាស់ប្តូរជារៀងរាល់ថ្ងៃ បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ និយាយរួម នៅ Cà Mau និយាយដោយឡែក តែងរក្សា និងអភិរក្សតម្លៃវប្បធម៌ប្រពៃណីប្រកបដោយអត្តសញ្ញាណជាតិ។ ក្នុងចំណោមពិធីដ៏សំខាន់ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គឺពិធីចូលព្រះវស្សា ឬហៅថាពិធីកាន់ព្រះវស្សាដែលតែងតែប្រារព្ធឡើងនៅរដូវវស្សាជារៀងរាល់ឆ្នាំ។

វត្តរាជដួងកែវកំពង់ដូង (ហៅផ្នោដូង) ជាវត្ត Khmer ដ៏ល្បីឈ្មោះ។ វត្តផ្នោរដូងនេះដែរក៏ជាទីជម្រកនៃហ្វូងសត្វបក្សីជាច្រើនប្រភេទក្នុងរយៈកាលរាប់រយឆ្នាំផងដែរ។ ហើយថែមទាំងជាកន្លែទេសចរណ៍ជំនឿផ្លូវចិត្តដ៏ល្បីរន្ទឺ ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជិតឆ្ងាយមកទស្សនា និងគោរពបូជា។

កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា នៅវត្តឃោសិតារាម ភូមិ Cù Lao ឃុំ Vĩnh Lợi ខេត្ត Cà Mau ព្រះសង្ឃ ព្រមទាំងពុទ្ធបរិស័ទចំណុះវត្តបានរៀបចំពិធីឧបសម្បទាភិក្ខុចំនួន១១អង្គដែលជាគណៈមហានិកាយ Khmer និមន្តមកពីនានាវត្តលើភូមិសាស្ត្រខេត្ត។

វត្ត Vân Sơn (Vân Sơn tự) មានទីតាំងស្ថិតនៅលើកោះ Núi Một ស្រុក Côn Đảo (ខេត្ត Bà Rịa - Vũng Tàu)។ នាមវត្តមានន័យថាពពកនិងភ្នំ ពីព្រោះនៅខាងមុខវត្តជាមហាសាគរដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ចំណែកខាងក្រោយគឺជាភ្នំក្រំថ្ម លើកំពូលភ្នំជាប់ដោយដុំពពក។ ទាំងនេះហើយក៏ជាការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងធម្មជាតិដ៍ស្រស់ត្រកាលដែលអមដោយពពករបស់នូយមោក។

រដូវវិស្សមកាល ទន្ទឹមជាមួយបណ្តាថ្នាក់រៀនបំណិនផ្សេងៗ រៀនខាងទ័ព ក៏មានយុវវ័យជាច្រើនបានជម្រើសឱ្យខ្លួននូវការធ្វើវិបស្សនារដូវវិស្សមកាល។ ក្នុងបរិយាកាសដ៏ស្ងៀមស្ងាត់ ប្អូនៗសិស្សានុសិស្សទាំងឡាយបានស្វែងយល់ពីផ្លូវធម៌ នាំខ្លួនឆ្ពោះទៅរកភាពស្ងប់ស្ងៀមនិងតាមគន្លងធម៌របស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។

បន្ទាប់ជាង១០ឆ្នាំកសាង កាលពីថ្ងៃ២៥ ខែមេសា គណៈកម្មការ អាចារ្យវត្តអំពាចវែងចាស់ (Sóc Ven Cũ) ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ An Hoà ឃុំ Định An ស្រុក Gò Quao ខេត្ត Kiên Giang ឱឡារឹកចាត់តាំងបុណ្យបញ្ចុះខណ្ឌសីមា សម្ពោធឆ្លងព្រះវិហារថ្មី ដែលប្រព្រឹត្តិឡើងក្នុងអំឡុង៣ថ្ងៃ (ចាប់ពីថ្ងៃ២៥ដល់ថ្ងៃ២៧ ខែមេសា)។

ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ ព្រះពុទ្ធសាសនាចិននៅកាម៉ាវតែងប្រតិបត្តិល្អតាមពុទ្ធប្បញ្ញតិនិងពុទ្ធានុញ្ញតិ ក៏ដូចជាអនុវត្តល្អតាមគោលនយោបាយរបស់បក្សនិងក្រឹត្យច្បាប់រដ្ឋ។ ទាំងជីវភាពរស់នៅនិងស្មារតីសម្ភារៈនៃអ្នកភារៈសាសនា ព្រមទាំងពុទ្ធបរិស័ទទាំងឡាយមួយថ្ងៃកាន់តែមានភាពរីកចម្រើន។ បណ្តាទីតាំងសក្ការៈបូជាក៏ទទួលបានការវិនិយោគកែជួសជុល និងកសាងថ្មីយ៉ាងធំទូលាយស្អាតៀងដែរ។

នៅឃុំ Đông Thới ស្រុក Cái Nước ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ ផ្តើមពីបណ្តាគោលនយោបាយឧបត្ថម្ភរបស់រដ្ឋ ព្រមទាំងបណ្តាទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចមានប្រសិទ្ធភាព ជីវភាពបងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer នៅភូមិភាគមួយថ្ងៃកាន់តែបានលំនឹង។

ចម្ងាយពីក្រុង Sóc Trăng (ខេត្ត Sóc Trăng) ប្រមាណ២០ម៉ែត្រ យើងនឹងបានឃើញនូវភាពស្រស់ស្អាតរបស់វត្តសិរីតាម៉ឺនហាក់បីដូចជាគ្រាប់ពេជដែលរំលេចដោយពន្លឺដ៏ភ្លឺភ្លេកនៅកណ្តាលឃុំ Viên Bình ស្រុក Trần Đề។ មិនត្រឹមជាសំណង់សាសនាដ៏ល្អអស្ចារ្យប៉ុណ្ណោះទេ វត្តសិរីតាម៉ឺនថែមទាំងជានិម្មិតរូបដែលប្រកបដោយភាពជឿជាក់និងស្មារតីសាមគ្គីដែលកើតមានអំពីសទ្ធាទឹកចិត្តរបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer ទាំងឡាយនៅទីនេះទៀតផង។

វត្តកំពង់មានជ័យទឹកប្រៃ (Nước Mặn) គឺជាវត្ត Khmer បុរាណដែលត្រូវបានកសាងនូវឆ្នាំ១៧០៦ មានទីតាំងស្ថិតនៅទីរួមស្រុក Long Phú ស្រុក Long Phú ខេត្ត Sóc Trăng។

ក្នុងថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីខ្មែរមានយ៉ាងច្រើនពិធីកិច្ចផ្សេងៗដ៏ល្អអស្ចារ្យ ប្រកបដោយលក្ខណៈវប្បធម៌ជំនឿសាសនា។ ក្នុងចំណោមបណ្តាពិធីកិច្ចទាំងនោះមានអានិសង្សពូនភ្នំខ្សាច់នៅតាមវត្ត khmer ទាំងឡាយផងដែរ។

បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ និយាយរួម នៅ Cà Mau និយាយដោយឡែក ទើបទទួលបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិ ឆ្នាំ២០២៥ក្នុងបរិយាកាសសប្បាយរីករាយ និងកក់ក្តៅជាទីបំផុត។

Trà Vinh ជាខេត្តមួយដែលគេដឹងឮថាមានវត្តអារាម Khmer ច្រើនកុះករ។ ហើយក្នុងនោះដែលលេចធ្លោជាងគេគឺវត្តស្លែង ឬហៅថាស្លែងចាស់ មានទីតាំងស្ថិតនៅឃុំ Phước Hưng ស្រុក Trà Cú វត្តនេះមានអាយុកាលជិត៤០០ឆ្នាំដែរហើយ។

វត្តកោះអណ្តែត ជាវត្ត Khmer បុរាណមួយនៅតំបន់ព្រំដែន ដោយមានក្បូរក្បាច់រាចនាយ៉ាងអស្ចារ្យ ត្រូវបានផ្តើមកសាងនូវឆ្នាំ១៥១៦ មានទីតាំងស្ថិតនៅឃុំ An Hảo ស្រុក Tri Tôn ខេត្ត An Giang។